Lenfatik drenaj, lenf hareketlerini uyarmak üzere masaj benzeri manipülasyonlar kullanan terapötik bir yöntemdir. Lenf, vücudun sıvı dengesini sağlayan ve bakterileri yok eden plazma benzeri bir sıvıdır. Kompleks dekonjestif fizyoterapinin diğer teknikleri ile birlikte, kol ve bacaklarda lenf sıvısı birikiminin neden olduğu lenfödemi iyileştirmede kullanılır. Lenf boşaltmaya, lenf akışının yönünü takip eden nazik, ritmik bir masaj eşlik eder. Hafif germe hareketleri, akışı tıkanmış bölgelerden damarlara boşalan diğer lenf damarlarına yeniden yönlendirmek için lenf toplayıcı damarların üzerinde uygulanır. Bu masaj hareketi sık sık tıkanıklık giderici terapinin diğer unsurları ile birleştirilir:
- Bandajlar
- Beslenmeyle ilgili değişiklikler
- Enfeksiyonu önlemek için cilt ve tırnak bakımı
- Terapötik egzersiz
- Özel sıkıştırma bileklikleri, çorapları ve diğer kıyafetler
- Hasta tarafından uygulanan lenf boşaltımı ve bandajlama teknikleri
- Lenf boşaltımını uyarmak için ışık-ışın jeneratörleri
Lenfatik Drenajın Kökeni
Şişmiş kol ve bacakların tedavisinde masaj ve kompres tekniklerinin kullanımına öncülük eden kişi on dokuzuncu yüzyılda Belçika’da yaşamış bir cerrah olan Alexander Von Winiwarter’dır. Bu teknikler 1930’larda Danimarkalı bir masaj uygulayıcısı olan Emil Vodder tarafından geliştirilerek günümüzde manüel lenf drenaj olarak bilinen tekniğe dönüştürülmüştür. 1980’lere gelindiğinde ise Alman hekim Michael Foldi lenf drenajını, lenfödemin tedavisinde yaygın olarak kullanılan kompleks dekonjestif fizyoterapiyi oluşturmak üzere diğer tekniklerle birleştirmiştir.
Lenfatik Drenajın Faydaları
Lenfatik drenajın sinir, bağışıklık ve kas sistemlerini iyi yönde etkilediği söylenmektedir. Temel amacı ise, kol ve bacakların nahoş biçimde şişmesine ve enfeksiyon için uygun bir ortam oluşumuna neden olan lenfödemi tedavi etmektir.
Lenfatik Drenajda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kanser ameliyatı geçiren ve lenfatik drenaj sonrası ani şişmeler görülen hastalar tedaviyi bırakmalı ve bir tıp doktoru tarafından muayene edilmelidir. Eğer lenf damarlarında enfeksiyon ortaya çıkmışsa tedavi bırakılmalıdır. U.S. National Lymphedema Network, damar rahatsızlıkları için antikoagülant (pıhtılaşmayı önleyici) ilaçlar alan hastaların ultrason ve diğer teknikler kullanılarak kan pıhtılarına karşı başta kontrol ve tedavi boyunca da yakından takip edilmesini önermektedir. Lenflerin aşırı hareketini tolere edemeyecek, konjestif kalp yetmezliği hastalarının da yakın gözleme ihtiyacı vardır. Eğer lenfatik drenaja bağlı ağrı ortaya çıkarsa, ağrının kaynağı bulunana ya da ağrı sona erene kadar tedavi durdurulmalıdır.
Yan Etkileri
Lenfatik drenaj ve birlikte kullanılan tekniklerin, hastalığı tekrarlayan ya da metastaz olan kanserli hastalarda kanserin yayılmasına neden olduğu konusunda endişeler bulunmaktadır.
Araştırma ve Genel Kabul
Lenfatik drenaj son yıllarda Avrupa’da geniş kabul görmüştür ve Kuzey Amerika’daki tıbbi kuruluşlarda da artan oranda kabul görmektedir.
Eğitim ve Sertifikasyon
Lenfatik drenaj terapisi en çok osteopatlar, kiropraktörler, fizyoterapistler, terapistler, masaj terapistleri ve hemşireler tarafından uygulanmaktadır. Eğitim çok sayıda enstitüde mevcuttur ve genellikle 30-130 saatlik bir programı içerir. Florida temelli Academy of Lymphatic Studies, manüel lenf drenajı ve kompleks dekongestif terapi konusunda sertifika vermektedir.