Mide Bulantısı ve Kusma - Tıbbi Tedavi

Mide bulantısı midedeki rahatsızlık hissine eşlik eden kusma ihtiyacı hissetme durumu olarak tanımlanabilir.

Mide Bulantısı ve Kusma

Mide bulantısı midedeki rahatsızlık hissine eşlik eden kusma ihtiyacı hissetme durumu olarak tanımlanabilir. Kusma, kendiliğinden gelişen bir refleksle karın kaslarının aşırı ve ani kasılmasıyla mide içeriğinin sindirim yoluna geri çıkması ve bu yoldan geçip ağızdan dışarı atılması durumuna verilen addır. 

Mide bulantısı midedeki rahatsızlık hissine eşlik eden kusma ihtiyacı hissetme durumu olarak tanımlanabilir. Mide bulantısı bir hastalık değil ama oldukça farklı hastalıklar nedeniyle kaynaklanan bir semptomdur. Mide bulantısının oldukça fazla ve farklı sebepleri olmasına karşın, gıda zehirlenmesi, araç tutması, migren, gastroenterit gibi bazı hastalıklar mide bulantısına ve bunun sonucunda da kusmaya neden olabilir. Kusma sadece hastalıklardan değil, bunun haricinde bazı kemoterapi ilaçları, radyasyon, gebelik vs.. gibi farklı nedenlerden de kaynaklanıyor olabilir. Bunun haricinde depresyon, anksiyete ve tiksinme gibi psikolojik kökenli de olabilir. 

Kusma, kendiliğinden gelişen bir refleksle karın kaslarının aşırı ve ani kasılmasıyla mide içeriğinin sindirim yoluna geri çıkması ve bu yoldan geçip ağızdan dışarı atılması durumuna verilen addır. Mide bulantısı sonucunda bazen kusma meydana gelmekte bazen de bu his tedavi sonucu ya da bir süre sonra kendiliğinden geçebilmektedir.

Mide bulantısı, önceden de bahsedildiği gibi bir semptom değil, çok farklı hastalıklardan ya da nedenlerden kaynaklanan bir semptomdur. Mide bulantısı tek başına ya da kusma ile beraber gerçekleşebilir.

Aşağıda kusma ve mide bulantısına neden olabilen bazı hastalıklar veya durumlar belirtilmiştir:
  • Kemoterapi,
  • Gastroparezi (mide kaslarının yetersiz çalışması),
  • Genel anestezi,
  • Migren,
  • Taşıt tutması,
  • Aşırı alkol alımı,
  • Bazı toksik maddeler,
  • Rotavirüs enfeksiyonları,
  • Vertigo,
  • Viral gastroenterit,
  • Adison hastalığı,
  • Alkolik hepatit,
  • Anaflaksi,
  • Anoreksia nervosa,
  • Apandisit,
  • Bazı beyin hastalıkları (beyin arteriyovenöz malformasyonu, beyin hemorajisi, beyin tümörleri vs..),
  • Kronik böbrek yetmezliği,
  • Konjenital adrenal hiperplazi,
  • Crohn hastalığı,
  • Depresyon, 
  • Ketoasidoz,
  • Baş dönmesi,
  • Bazı kulak enfeksiyonları,
  • Gıda zehirlenmesi,
  • Safra kesesi taşları,
  • Yaygın anksiyete bozukluğu,
  • Gastroözofageal reflü,
  • Kalp krizi,
  • Kalp yetmezliği,
  • Hidrosefali,
  • Hiperparatiroidizm,
  • Hipertiroidizm,
  • Hipoparatiroidizm,
  • İntestinal iskemi,
  • Bağırsak tıkanması,
  • İntrakraniyal hematom,
  • İrritabl bağırsak sendromu,
  • Karaciğer yetmezliği, 
  • Karaciğer kanseri,
  • Meniere hastalığı,
  • Menenjit,
  • Bazı gıda alerjileri,
  • Nonülseratif mide ağrısı,
  • Pankreas kanseri, 
  • Pankreatit,
  • Peptik ülser, 
  • Porfiri,
  • Bazı beyin travmaları,
  • Mide obstrüksiyonu,
  • Radyasyon terapisi (radyoterapi) vs.. 

Daha önceden de bahsedildiği gibi mide bulantısı ve kusma başlıbaşına hastalık olmayıp, bazı hastalık veya durumların sonucunda meydana gelen semptomlardır. Kısacası bunlar rahatsızlık olmadığı için belirtileri yoktur, belirtinin kendisidirler.
Mide bulantısı ve kusma onlarca farklı neden sonucu meydana gelebildiği için, direk olarak mide bulantısının tedavisi yerine altta yatan sebep tedavi edildiğinde mide bulantısı da kendiliğinden kaybolur.  Ancak mide bulantısının acil şekilde kesilmesi isteniliyorsa buna yönelik bir takım antiemetik ilaçlar mevcuttur.  Fakat mide bulantısının altında herhangi bir ciddi neden yatmıyorsa, hekime başvurmadan önce aşağıdaki öneriler göz önüne alınabilir:

Mide bulantısı nöbeti geçene kadar katı yiyecekler atıştırmayınız.

Eğer günlük olarak ağız yoluyla aldığınız ilaçlar varsa bu ilaçları mide bulantısı nöbeti geçene kadar almayınız. Aksi takdirde durum daha da kötüleşebilir. Ancak aldığınız ilaçları hekime danışmadan kendiliğinden bırakmayınız.

Eğer mide bulantısı ve diyare beraber olarak 24 saatten uzun sürerse vücuttaki su ve elektrolit dengesinin bozulmaması için oral yoldan alınan rehidratasyon çözeltileri kullanılabilir. Bu çözeltiler vücudun kaybettiği su ve elektrolit ihtiyacını karşılamaya yardım eder. Uzun süre kusma devam ederse ve bilhassa ishalle beraber görülüyorsa, bir hastaneye başvurduğunuzda bu rehidratasyon çözeltilerini damar yolundan da verebilirler.

Sabah bulantısı şikayeti olan gebelerin ise yataktan kalkmadan önce birkaç adet tuzlu kraker atıştırmaları ve gece yatağa girmeden önce yüksek protein içeren bir atıştırmalık tüketmeleri faydalı olabilir.

Mide bulantısını önlemek için ise aşağıdaki taktikler işe yarayabilir:
  • Gün içerisinde çok fazla tüketeceğiniz üç ana öğün yerine, az az tüketeceğiniz 6-7 öğünü tercih ediniz.
  • Sindirimi zor olan gıdaların hangileri olduğunu öğrenip bu gıdalardan kaçınınız.
  • Yemek yerken iyice çiğnemeye ve yavaş yavaş yemeye dikkat ediniz.
  • Eğer özellikle sıcak yemeklerden dolayı mideniz bulanıyorsa oda ısısında ya da soğuk gıdalar tüketebilirsiniz.
  • Yemek yedikten sonra mümkün olduğunca yatmayınız ya da yatacaksanız bile başınızın ayaklarınıza göre en az 30 cm yukarıda olmasına dikkat ediniz.
  • Su ve sıvı gıdaları öğünlerle beraber almak yerine öğün aralarında tüketmeye dikkat ediniz.

Mide Bulantısı İçin

Temiz hava almak veya mide bulantısına sebep olan şeyden uzaklaşmak sorunu çözebilir. Zeytin veya kraker yemek, bir limonu emmek midedeki asidi ve fazla sıvıyı emerek mideyi rahatlatabilir. 

Kusma mide bulantısını anında rahatlatır ama susuz kalmaya sebep olabilir. Berrak meyve suları, hafif çaylar ve bazı sporcu içecekleri mideyi rahatsız etmeden kaybedilen sıvı ve mineralleri geri almayı sağlayabilir. Katı gıdalar yavaş yavaş alınmaya başlanmalıdır. İlk aşamada tüketilecek olanlar az miktarda kraker veya kızarmış ekmek gibi kuru gıdalar olabilir.

Biofeedback
Biofeedback mide bulantısını kontrol altına almak için egzersiz ve derin rahatlama tekniklerini kullanır.

Akupunktur
Akupunktur mide bulantısı için gitgide daha çok kabul gören bir tedavidir. Hamilelik, ameliyat ve kemoterapiyle alakalı mide bulantısında etkili olduğuyla ilgili araştırmalar gün geçtikçe artmaktadır. Mide bulantısı için en etkili akupunktur noktası PC-6’dır.

Bazı hastalar akupunkturun yan etkisi olarak geçici mide bulantısı yaşamaktadır. Ciddi bir yan etki olarak görülmemektedir. 

Akupresür
Akupresür, mide bulantısını, kusmayı azaltıp, sindirim kanalını rahatlatabilir. Akupresür özel bir bileklik takarak veya şu noktalara baskı uygulayarak yapılabilir:
  • Çene kemiğinin arkası
  • Başparmak ve işaret parmağı arası
  • Ayağın üstü
  • Bileğin içi
  • Kabuga kafesinin tabanı
Besin Terapisi
Sıvı Alımı: Devam eden kusmayla kaybedilen suyun geri alınması çok önemlidir. Fakat hastalar, vücudu şoka uğratmamak için sıvıyı yavaş yavaş almalıdır. Glikoz ve tuz içeriği sebebiyle meyve suyu veya çorba, sade sudan daha iyidir.

Katı Gıdalardan Kaçınmak: Hastalar katı gıda almak için vücudun dinlenmesini ve midenin sinmesini beklemelidir.

Yavan Yiyecekler: Sindirim sistemini hemen yük altında bırakmamak için hastalar kızarmış ekmek ve yoğurt gibi yavan gıdalar tüketmelidir. Sindirim sistemini yorabileceği için fazla yemekten de kaçınılmalıdır.

Bitkisel Tedavi
Mide bulantısı ve kusma problemlerini rahatlatabilecek çeşitli bitkisel tedaviler vardır.
  • Papatya (Matricaria recutita) veya Melisa (Melissa officinalis) çayları belirtileri rahatlatabilir.
  • Zencefil (Zingiber officinale), mide bulantısı için çok etkili bir bitkisel devadır. Çay olarak içilebilir veya pastil veya kapsül olarak alınabilir. Birkaç çalışmada hamilelikle alakalı mide bulantısında da zencefilin etkili olduğu görülmüştür.
  • Nane çayı hazımsızlıkla ilgili mide bulantısı ve kusmada etkili görülmüştür. 
  • Anason çekirdeki, rezene, nane ve kekikle yapılacak mide çayı gaz için etkili bir tedavidir.
  • Güçlü bir yeşil çay, özellikle de bozulmuş gıdaları yemekten kaynaklanan mide bulantısını durdurabilir.
Homeopati
Hastanın özel durumuna göre şu ilaçlardan biri yazılabilir: Arsenicum album, Carbo vegetabilis, Ignatia, homeopathic ipecac ve Nux vomica.

Aromaterapi
Solunduğunda nane veya lavanta yağı vücudu rahatlatır, mide bulantısı ve kusmaya iyi gelir.

Kusma İçin
Alternatif terapiler altında yatan sebebi değil kusmayı tedavi edebilir. Sürekli devam eden veya  5 günden uzun süren kusmalar için doktora danışılmalıdır.

Diyet Değişiklikleri
En sağlıklı yaklaşım mideden hemen temizlenebilen gıdalar tüketmektir. Çok fazla yağ içeren gıdalar yavaş sindirilir ve hastayı daha fazla kusma riskine sokar. Sık ve küçük öğünlerde az yağlı, çoğu sıvı gıdalar tüketmek kusmayı iyileştirebilir. Kuru krakerler mide bulanmaya başladığında iyi bir tercihtir. Kusmadan sonra 1 saat boyunca hiçbir şey yenilmez, sonra küçük porsiyonlarda çorba ve ekmek yenilebilir. Kusmayla kaybedilen sıvının geri alınması önemlidir. Meyve suyu terapistleri taze zencefil, elma ve havuçtan yapılan meyve suyunu tavsiye ederler. B6 takviyelerinin hamile kadınlarda mide bulantısı belirtilerini azalttığı görülmüştür.

Bitkisel Tedavi
Mide bulantısı ve kusmayı azaltan bitkiler arasında şunlar yer alır:
  • Elma ağacı (Pyrus malus) kabuğu çayı
  • Bergamot (Monarda citriodora) çayı
  • Köpek otu (Ballota Nigra)çayı
  • Kulunç otu (Alpinia officinarum) çayı
  • Zencefil (Zingiber officinale) çayı
  • Limon otu (Cymbogen citratus) yağı veya çayı
  • Küçük Hindistan cevizi (Myristica fragrans) kapsülleri
  • Zerdeçal (Curcuma longa) çayı

Çin Tıbbı
Geleneksel Çin tıbbı hekimleri kusmanın tedavisinde akupunktur, kulak akupunkturu, bitkisel ilaçlar ve patentli ilaçları kullanır. Şu bitkiler çorba şeklinde hazırlanabilir: Lu Gen (Rhizoma phragmitis); Zhu Ru (Caulis bambusae in taeniis), Bai Mao Gen (Rhizoma imperatae), Pi Pa Ye (Folium eriobotryae), Huo Xiang (Herba agastachis), Pei Lan (Herba eupatorii). Dile bir damla Sheng Jiang (Rhizoma zingiberis recens) damlatmak kusmayı durdurabilir. Kusma tedavisinde kullanılan patentli ilaçlar arasında Huo Xiang Zheng Qi Wan, Yu Shu Dan, Zuo Jin Wan, Bao He Wan hapları yer alır.

Homeopati
Homeopatik ilaçlar hasta tarafından gösterilen özel belirtilere göre seçilir. Ipecac güçlü mide bulantısı ve kusma için, Bismuth veya Phosphorus kusma sıvılar sebebiyle olduğunda, Nux vomica kusma stresten dolayı olduğunda veya mide yangısı, mide bulantısı görüldüğünde, Tabacum hareket sebebiyle kusma olduğunda, Veratrum album mide bulantısı, kusma ve ishal olan hastalarda, Arsenicum hastada şiddetli kusma, ishal, karın ağrısı, yorgunluk, huzursuzluk ve susuzluk olduğunda, Bryonia mide bağırsak iltihabı olan hastalarda kullanılır. 

Ayurveda
Ayurvedik hekimler kusmanın midedeki aşırı pitta’dan kaynaklandığını söyler. Tedaviler şunlardır:
  • Kakule ve bal içeren yoğurt
  • Kakule ve küçük Hindistan cevizi içerek sıcak süt
  • Kimyon tohumu ve küçük Hindistan cevizinden yapılmış çay
  • Taze ananas suyu (1 bardağına bir tutam zencefil, karabiber ve yarım çay kaşığı şeker eklenerek içilir. Gün içinde üç kere alınır ve başka bir şey tüketilmez)
  • Kakule çekirdeği (çiğnenir)
  • Zencefil suyu ve soğan suyu (ikisinden  de 1 çorba kaşığı)
  • Gül yaprağı tozu (yarım çay kaşığı), sandalağacı tozu (çeyrek çay kaşığı) ve misket limonu suyu (10 damla) içeren su

Diğer Tedaviler
Aromaterapi: Nane esansiyel yağı geleneksel bir devadır.

Akupresür: Önkolların içinde yer alan P5 ve P6 noktaları kusmayı iyileştirmede etkilidir.

Akupunktur: Kemoterapi ve ameliyat sonrası kusma için akupunktur etkili bir tedavidir. Fakat bazı kişiler akupunkturun bir yan etkisi olarak mide bulantısı hissedebilmektedirler.

Dikkati dağıtma, imgeleme, rahatlama ve kendi kendini hipnoz kemoterapi sebebiyle görülen kusmada etkilidir.

Hidroterapi: Aktive edilmiş kömür tozu içeren bir bardak su mide problemlerini iyileştirebilir.

Refleksoloji: Ayaktaki solar plexus, göğüs, akciğer, diyafram, özofagus, karaciğer, mide, safra kesesi, tiroit bezi, hipofiz ve böbrek üstü bezi refleks noktaları kusmayı iyileştirebilir. 

Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimulasyonu (TENS): Ameliyat sonrası kusmayı azaltmada etkili olabilir.

Yorumlar

© 2013 alternatifterapi.com Tüm hakları saklıdır.

Eleman Türkiye