Genel sağlığı geliştirmek ve stresi azaltma konusunda aromaterapi son zamanlarda çok popüler oldu. Koku duyusunun beyni ve vücudu ciddi ölçüde etkilediği zaten bilinen bir şey. Aromaterapiden faydalanmanın birçok yolu var, aroma terapi mumlarıysa eteri (esansiyel) yağlardan faydalanmanın en kolay yollarından biri olarak öne çıkıyor.
Aromaterapi mumları bitkilerin, çiçeklerin ve ağaçların eteri yağlarının kokulandırdığı özel mumlardır. Bu yağlar buhar damıtma, soğuk pres veya çözünürle özüt alma gibi farklı yollarla yapılabilir.
Eteri yağlar yoğunlaştırılmış uçucu maddeler içerir. Bu maddelerin her birinin iltihap kurutma, vücudu temizleme, kadın adet döngüsünü düzenleme gibi bir dizi sağlık faydası vardır. Ayrıca stresi azaltma, depresyonu iyileştirme veya migren baş ağrılarını azaltma gibi zihinsel ve duygusal faydaları da vardır.
Aromaterapi mumları bedensel ve ruhsal sağlığı iyileştirmeye yönelik homeopatik bir uygulamadır. Eteri yağların kullanılması biraz bilgi ve beceri gerektirse de, sıradan bir insan da çok az uzman bilgisiyle aromaterapi mumlarını kullanabilir.
Aromaterapi Mumlarının Geçmişi
Mumlar çok çeşitli biçimlerde binlerce yıldır kullanılıyor. Fakat bunlar eskiden hayvanların iç yağlarından yapılırdı. İçyağlarıyla yapılan mumlar kötü bir koku bıraktığı için kadim Mısır’da bu kokuyu gidermek için muma eteri yağlar eklenirdi. Mısırlılar yağları ve bitkileri hem defin ritüellerinde hem de şifa amaçlı olarak kullanıyorlardı, ama bununla yetinmeyip yağların havaya karıştırıldığında insanın ruh halini iyileştirdiğini de keşfetmişlerdi.
İç yağ mumları antik Roma ve diğer toplumlarca da kullanılmıştır. Ancak on beşinci asırdan sonra balmumları kullanılmaya başlandı, bunların ateşleri daha düzenliydi ve eskiler kadar kötü kokmuyordu. Bununla birlikte balmumu oldukça pahalı bir maddeydi ve sadece üst sınıftan insanların bunları düzenli olarak kullanmaya gücü yetiyordu. Nüfusun büyük çoğunluğu uzun bir süre daha içyağı mumlarını kullanmaya devam etti.
İspermeçet balinasının yağından elde edilen bir mum olan ispermeçet ise 1800 yıllarda keşfedildi. İspermeçet eskinin sevilmeyen içyağıyla karıştırıldı ve sonuç olarak daha sert, daha dayanıklı ve daha az is çıkaran bir mum elde edildi. 1825 yılında fitil kullanılmaya başlandı. Fitil mumların daha da dayanıklı olmasını sağladı.
Bundan 25 yıl sonra ise ham petrolün bir yan ürün olan parafin keşfedildi. Parafin ticari kullanım için işlemden geçirilir, ağartılır ve kokulandırılır. Her şekli alabilir ve yanma ömrü uzundur, bugün mumlarda en yaygın olarak kullanılan maddedir.
Aromaterapi Mumlarının Yapılışı
Bütüncü terapistler, hatta geleneksel tıp doktorları ve terapistleri, duygusal ve zihinsel sağlığı geliştirmek için aromaterapi mumlarını tavsiye ediyorlar. Aromaterapi mumlarını kullanmanın kimi faydaları şunlardır:
- Aromaterapi mumları, aromaterapiden hemen her yerde faydalanmanın kolay bir yolu.
- Aromaterapi mumları için kullanılan birçok eteri yağ yatak odasına, banyoya, ofise ve hatta çocuk odasına konabilir.
- Aromaterapi mumları kullanmak eteri yağlar kullanmak ve bunları kullanırken dikkat edilmesi gerekenler konusunda uzmanlık bilgisi gerektirmiyor.
- Kokuya bağlı olarak aromaterapi mumları zihinsel berraklık, enerji ve canlılık verebilir.
- Aromaterapi mumları gerginlik ve stresi azaltmaya yardımcı olabilir, anksiyete ve paniği azaltıp çöküntü halinden çıkarabilir.
- Aromaterapi mumları daha kolay bir hamilelik ve doğum sağlayabilir.
- Aromaterapi mumları uzun süreli kronik hastalıklarla mücadele etmede kullanılabilir.
- Bazı kokular çok ağlayan yeni doğanı sakinleştirip hasta bir çocuğun nefesini açabilir.
Hangi Kokuyu Seçmeli
Eteri yağlar sağlığa çok çeşitli yollarla katkıda bulunur. Bununla birlikte sadece koku yoluyla zihinsel ve duygusal sorunları çözmeye yardımcı belli yağlar vardır. Aşağıda aromaterapi mumlarında en fazla kullanılan yaygın eteri yağların ve onların kendilerine özel faydaları hakkında bilgiler verilmiştir. Kimi eteri yağların birden fazla faydası vardır ve bu yüzden birden çok kategoride görünmektedir.
Gevşeme ve Stres Azaltma
- Papatya stres azaltma, sakinleştirici etkisiyle bilinir. Papatya beyni yavaşlatarak uykunun kalitesini arttırır.
- Tarçın hayli yaygın olarak kullanılan sakinleştirici etkisi olan bir kokudur.
- Günlükçok sakinleştirici bir koku olup stresi ciddi biçimde azaltır.
- Limonotu (Yalancı Melisa)zihinsel ve fiziksel tükenmeyi kaldırır ve jetlagdan kurtulmaya yardımcı olması için kullanılmaktadır.
- Lavantastres belirtilerini ortadan kaldırmaya yardımcı olan sakinleştirici bir kokudur.
- Portakal Çiçeğiuykusuzluğa iyi gelir çok ağlayan bebekleri sakinleştirip uyutmada kullanılmaktadır.
- Sandalağacıetkili bir stres azaltıcıdır.
- Mandalinada stres azaltıcı ve keyif arttırıcıdır.
Moral Düzelticiler
- Bergamot çok güçlü bir moral düzeltici olarak bilinmektedir.
- Limon tıpkı Turunç ve Portakal gibi insanın kendini iyi hissetmesinde çok etkilidir.
- Limon otu neşeli ruh haline yardımcı olur.
- Portakal çiçeği asabiyeti azaltır ve dengeli bir ruh hali verir.
- Gül insana moral verir ve tatmin duygusunu güçlendirir.
- Pelesenkağacı (Gül ağacı) zevk ve mutluluk duygularını güçlendirir.
- Vanilya aynı şekilde moral verici, gevşetici ve sakinleştiricidir.
Anksiyete ve Depresyon
- Bergamotta depresyonu ve mesnetsiz korkuyu azaltan moral verici bir narenciye kokusu vardır.
- Papatya doğal gevşeticidir ve endişeleri ve çöküntü hislerini azaltır.
- Günlük anksiyete ve panik ataklarla mücadelede yardımcı olabilir.
- Melisa genellikle doğal antidepresan olarak kullanılır.
- Portakal çiçeği endişeli ruh halini alarak denge getirir.
- Portakal depresyonu azaltıp mutluluğu artırır.
- Nane depresyon ve genel kaygıyla mücadele de çok yardımcıdır.
- Turunç panik atakları uzak tutmaya yardımcı olur.
- Gül antidepresan özellikleri vardır.
Afrodizyak/iktidarsızlık ve Cinsel Soğukluk
- Karanfil yağı baharatlı, uyarıcı kokusuyla cinsel fonksiyon bozukluklarını düzeltmesiyle bilinir.
- Portakal iktidarsızlığı ve kadınların cinsel soğukluğunu kaldırmaya yardımcı olabilir.
- Vanilya başa hoş bir his veren doğal bir afrodizyaktır.
- Ylang Ylang şehveti arttıran hipnotik bir kokuya sahiptir.
Zihinsel Netlik ve Odaklanma
- Karanfil yağı zihinsel yorgunluğu kaldırır ve net, keskin odaklanmayı getirir.
- Tarçın zihni berraklaştırmak ve düşüncelerden kurtulmak için birebirdir. Günlük duyuları ve zihni açar ve yaratıcı düşünceyi güçlendirir.
- Herdemtaze vücudun meridyen yollarını açar ve çakraların dengelenmesine yardımcı olur.
- Mür sakinliği artırır ve meditasyona yardımcı olur.
- Küçük Hindistan Cevizi beyindeki bulanıklığı alır ve düşünceyi netleştirir.
- Paçuli (silhat) düşünce netliğini ve konsantrasyonu yükseltir.
- Sandal ağacı mesnetsiz korkuları kovar.
- Nane zihni temizler enerji verir.
Hafıza
- Limon net düşünceye ve konsantrasyona yardımcı olur.
- Palma Roza istenmeyen düşünceleri temizlemeye yardımcı olur ve hafızayı güçlendirir.
Muhtelif
- Sıçankulağı merkezi sinir sisteminin düzenlenmesine yardımcı olur ve hiperaktiviteyi azaltır.
- Nane baş ağrılarını hafifletir.
- Biberiye yorgunluk duygusunu alır.
Aromaterapi Mum Türleri
Aromaterapi mumlarını kullanmak isteyenler için çok çeşitli biçimleri mevcuttur. En çok tutulan türleri şunlardır:
- Kaplı Mumlar: Mum karışımı cam veya seramikten yapılmış yanmaz kapların içine akıtılarak yapılan mumlardır. Mum karışımı sertleşmeden önce bir fitil konur. Büyük olmaları ve birçok defa kullanılabilmeleri nedeniyle birçok kişi kaplı mumları tercih eder.
- Sütun Mumlar: Genellikle dekoratif amaçlı kullanılan bu sütun mumlara şimdi şimdi saf eteri yağlar konmaya başlanmıştır. Bu büyük mumlar genellikle silindir veya dikdörtgen şeklinde olup köşeye veya sehpaya yerleştirilebilir.
- Yüzer Mumlar: Bu mumlar küvet veya bir sürahide batmadan yüzmesi için yapılmıştır. Yüzer mumlar göze hoş geldiği için gevşetici bir ortam için kullanılmaktadır.
- Adak Mumları: Yaklaşık üç ila 5 cm büyüklüğünde olan bu mumlar küçüktür. Isıya dayanıklı herhangi bir şeyin üstünde yakılabilirler, boyundan dolayı en çok bu tür mumlar üretilmektedir.
Aromaterapi mumların seçerken sağlıkla ilgili faydalarından azami yararlanmak için kullanılan mum malzemesinin kalitesi çok önemlidir. Kalitesiz veya toksik bir madde fayda vereyim derken zarar vermenize de yol açabilir. Birçok insan satın aldıkları mumun kalitesine bakmaz ve bilmeden zararlı maddeler solurlar.
Parafin Mumu- Parafin en kolay bulunabilen ve en zararlı mumdur. Parafin aslında bir artıktır, yani ham petrolün rafine işlemi sırasında ortaya çıkan bir atıktır. Bu kaba atık kullanılabilir hale getirilmek için ağartılıp kokulandırılır. Böylece ortaya bildiğimiz mumların üretiminde kullanılan beyaz mumsu maddeye dönüşür. Bu mumlar zararsız görünebilirler, ancak son yapılan araştırmalar bunun aksini göstermektedir.
Parafin Mumların Kimi Kötü Yanları:
- Parafin yandığı zaman duvarları ve hatta ciğerlerinizi isle kaplayan bir petrokarbon isi üretir.
- Parafin alkan, alken ve tolüen gibi toksinler üretir ki bunlar akciğer kanserine yol açarlar.
- Parafin astımı olan insanlarda nefes sorunlarına yol açar.
- İs havalandırma sisteminize yapışır ve sürekli olarak havayı kirletir.
- Günlük veya sık parafin kullanımı solunum yolları kanserleri ve hastalıkları riskini büyük ölçüde arttırır. Potansiyel olarak zararlı parafin mumlarının alternatif olarak doğal mumlar vardır. Bunlar doğal bitki malzemelerinden üretildikleri için parafin kadar zararlı değildirler. Piyasada bulunan en yaygın doğal mum soyadan yapılmaktadır.
Soya Mumları hem sağlığını hem çevresini düşünen mum severlerin tercihidir.
Aromaterapide soya mumları kullanmanın çeşitli sağlık faydaları vardır:
- Soya mumları daha temizdir, içinde toksin olmayan ve soluması zararlı olmayan çok az bir isi vardır.
- Soya mumları daha ucuzdur, çünkü Parafin mumlardan daha uzun ömürlüdür.
- Doğal bitkisel bir kaynak olduğu için çevreye zarar vermez.
- Soya mumu almak çiftçiliğe katkıda bulunmayı getirir.
- Soya mumları sürdürülebilir ekonomi hareketlerine yardımcı olmaktadır, çünkü bunlar yenilenebilir bir ışık ve aromaterapi kaynağıdırlar.
Kıvamından dolayı soya mumunun sütun veya adak mumu haline getirilemeyeceğini, sadece kaplı mum olarak kullanılabileceğini bilmek gerekir. Bununla birlikte soya, palmiye ve balmumu karışımı olan mumlar da vardır. Bu mumlarda stearik asit (içyağı asidi) katılaştırıcı ajan olarak kullanılır. Soya mumları alırken içinde tam olarak ne olduğuna bakınız.
Palmiye yağı mumları kandil yapılırken başvurabileceğimiz başka bir alternatiftir. Hindistan’daki palmiye ağacının yağından yapılır ve son zamanlarda daha çok rağbet görmektedir. Ağacın hurması toplanır, presten geçirilir ve birçok ürün için rafine edilir. Bu ürünlerden biri de palmiye mumudur.
Profesyonel olarak veya hobi olarak mum yapan insanlar şu nedenlerden dolayı giderek daha çok bu yağa yönelmektedir:
- Sorumlu ve dikkatli bir şekilde işlendiğinde Palmiye mumu doğal ve yenilenebilir bir mum kaynağı oluşturur ve parafin mumunun zararlı etkilerini taşımaz.
- Palmiye mumu kolay şekil alır ve hem adak hem de sütun mumlar için kullanılabilir.
- Palmiye mumu balmumundan daha ucuzdur.
- Palmiye mumu kokuyu soya mumundan daha iyi tutar.
Bazı firmalar palmiye yağı mumunu sorumsuz bir şekilde yapmakta ve ormanlara zarar vermektedir. Bununla birlikte palmiye yağının daha sorumlu üreticileri vardır ve bu durum genellikle etikette belirtilir. Balmumu aromaterapi mumları için mükemmel bir malzemedir, fakat var olan mumlar arasında en pahalısıdır. Bununla birlikte fiyatın ödülünü alırsınız, çünkü balmumundan yapılan mumlar soya mumlarından iki kat, parafin mumlardan ise üç kat daha uzun ömürlüdür.
Balmumu mumları kullanmanın diğer faydaları şunlardır:
- Balmumun doğal tatlı bir kokusu vardır ve bu koku yağlarla hoş bir şekilde karışır.
- Balmumu daha uzun ömürlü yanar.
- Balmumu temiz yanar, zehirli isi yoktur.
- Balmumu yanarken negatif iyonlar salar bu da hava kalitesini arttırır.
- Balmumu arı oğullarından alınır ve sürdürülebilirdir.
Balmumu alırken mumun altına çalan bal renginde olmasına dikkat edin. Daha açık renkleri olanlar ağartılmıştır. Mumun yüzde yüz balmumu olduğundan emin olun, çünkü bazı firmalar balmumunu başka yağlarla karıştırıp yine de üzerine balmumu etiketi koymaktadır.
Seçim yapmak
Milyonlarca insanın mum yaktığını düşünürseniz zehirli olmayan mumlar yakmanın çevre için faydasını anlayabilirsiniz. Ormansızlaşma yüzünden kimileri palmiye mumunu kullanmamayı salık verse de, parafin veya jel mumlardan daha iyidir. Soya giderek daha fazla tercih edilen bir mum haline gelmekte olsa da balmumu en çevre dostu mumdur.
Aromaterapi Mumları Yapmak
Mum yapmak çok kolay olsa da birçok insan için çok keyifli bir hobidir. Her ruh haline uygun bir şekilde karıştırılabilecek milyonlarca yağ alternatifi vardır. Bazı bireyler sadece hediye yapmak veya hoş bir koku yaratmak için mum yapmaktadır. Bazıları aromaterapi yoluyla belli hastalıklara iyi gelecek mumlar yaparlar.
Aromaterapi mumları yapmak istiyorsanız, gerekli olan içerikler aşağıda verilmiştir. Farklı yağlar, kalıplar veya doldurma teknikleri kullanmak size kalmış.
Aromaterapi mumları yapmak için gerekenler:
Tercih ettiğiniz mum
- Genellikle alüminyum tenekeden veya başka atılabilir kalıplar
- Mum eritici bir kap
- Uygun boylarda fitiller
- Eteri yağlar
- Eldiven
- Keskin bir bıçak ve karıştırma kaşığı
- Gazete ile kaplanmış bir tezgah
- Mum fitillerini dik tutmak için bir düzenek
Mum Nasıl Yapılır
Aşağıda mum yapma genel hatlarıyla anlatılmıştır. İstediğiniz sonuca ulaşana kadar farklı biçim, boy ve kokuları deneyiniz.
- Mumu ikili tencerede eritin.
- Fitili istenen boyda kesin sonra küçük bir maşayla erimiş mumun içine batırın.
- Mumu çıkarıp kuruyup sertleşmeye bırakın.
- Erimiş mumun içine eteri yağları koyun.
- Mumu kalıba dökün ve sertleşmeye bırakın.
- Mum biraz setleşince bir çöp yardımıyla mumun ortasına bir delik açın.
- Fitili yerleştirin.
- Mumu tekrar eritin (birincisinden daha sıcak olsun) ve kalıbın içine fitil deliğini kapatacak kadar tekrar mum dökün.
- Fitilin ucunu asın ki sertleşen mumun içine düşmesin.
- Mumun tümüyle soğumasını bekleyip kalıbı çıkarın.
Güvenlik Önlemleri
- Mumlar ısıtılırken 140 C derecenin üstüne çıkmamalı, çünkü 190 derecede parlarlar.
- Erimiş halde mum çok kötü yanık yapabileceği için çok dikkatli hareket edilmeli ve eldiven giyilmelidir.
- Tezgaha zarar vermemek için mu yaparken gazete ile kaplayın.
- Hazırlık alanındaki gereksiz her şeyi uzaklaştırın.
Aromaterapi mumlarını yapıldıktan sonra uzun ömürlüdür. Gelecekte kullanmak, satmak veya hediye etmek üzere saklanabilirler. Sağlık faydaları yüzünden aromaterapi mumları çok tercih edilmektedir.