Sanskritçe'de, nitelik veya özellik anlamına gelen guna kelimesi kullanılmaktadır. Guna kelimesi, tutmak, yakalamak veya zaptetmek anlamına gelen "Grah" kelimesinden türemiştir. Diğer bir anlamı da iplik veya lif'tir. Iplik burada, dünya'ya bağlı olan zihnimiz ile sonsuzluğa bağlı olan ruh'u birbirine bağlayan bir sembol olarak düşünülmüştür. Bu nitelikler, gerek ruhsal gelişimimizde gerekse dünyevi yaşamımızda hem kişisel hemde gezegensel tekâmül hızını arttıran birer araçtırlar.
Gunalar, hayatın tüm oluşumlarında tezahür etmektedir. Yediğimiz gıdalar dengeleyici (sattvik), uyarıcı (rajasik), çürüyen (tamasik) özelliğe sahiptir. Ve bu nitelikler beden ve zihnimizi de bu yönde etkilerler.
Ruhsal yolda ilerleyen bir kişinin gunalar ile ilgili kapsamlı bilgiye sahip olup bu bilimi tüm incelik ve ayrıntılarıyla günlük hayatına geçirmesi, ona ruhsal yolculuğunda çok büyük katkı sağlar.
Yoga geleneğinde 3 guna (nitelik) üzerinde durulur.
Bunlar:
1) Sattva : ne sıcak ne soğuk, hafif, ince, hareketli, keskin, yumuşak, pürüzsüz, berrak
2) Rajas : sıcak, hafif ıslak, kaba, hareketli, keskin, sert, bulanık
3) Tamas : soğuk, ıslak, ağır, kaba, katı, statik, sert, koyu ve bulanık
Sattva, dengedir, uyumdur, huzur ve benzeri niteliklerdir. Rajasaktivite ve harekettir, dinamizmdir. Tamasise ağırlık, hareketsizlik ve uyuşukluktur. Bu üç guna içinden, Sattva en tercih edilenidir. Ancak bazı durumlarda diğer niteliklere ihtiyaç vardır ve faydası görülür. Örneğin; fizyolojisinde (beden-zihin) yoğun tamas birikmiş bir kişi önce bir miktar rajas ile hareketlenir, daha sonra sattva guna'ya yönlendirilir. Sattva guna , bu tip durumlarda, tek başına tamas'ı hafifletmeye yeterli olmayacaktır.
Gunalar sadece fiziksel düzeyde değil, aynı zamanda zihinde de ifade bulurlar. Her bir guna bir zihin durumunu belirtir.
- Sattva: dengeli, dingin, uyumlu, kalbiyle bağlantıda, huzurlu, yapıcı, açık ve yaratıcı zihin.
- Rajas: hareketli, dengesiz, dışa dönük, yıkıcı, değişken, hızlı, düzensiz, inatçı, kavgacı, eleştirel, huzursuz zihin.
- Tamas: yavaş, depresif, olumsuz, isteksiz, karamsar, dalgın, yeniliğe kapalı, ilgisiz, ölü zihin.
Toplumumuz büyük ölçüde tamasik-rajasik bir durum sergilemektedir. Birçok insanın günlük yaşamı hareket, aktivite, dinamizm, değişim, tüketim, düşük ruhsal bilinç odaklıdır. Ancak bu çok önemli bir sorun teşkil etmez, lakin hayat bir yolculuktur ve bu yolculuk'ta inişler mevcuttur çıkışlar da. Bazen uygulanan Yoga sistemi bile rajasik niteliğe sahip olabiliyor. Bilhassa Yoga'nın batı'da uygulanış biçi bu yöndedir ve amacına da başarıyla hizmet etmektedir.
Rajasik tarz Yoga ve diğer çalışmaların hitap ettiği 2 tip insan vardır:
- Ağırlaşmış ve belli fikir ve alışkanlıklara bağımlılık kazanmış kişinin hareketlenmesi ve alışkanlıklarını, kalıplarını kırmasına yardımı olur.
- Yavaşlamayı bilmeyen, devamlı aktif yaşamaya alışmış kililere de hizmet eder. Zira bu grup, aralarda yavaşlayarak, dengelenmezse, beden ve zihni zamanla dengeden çıkar ve hastalıklar oluşmaya başlar. Rajasik yaşamı dengelemenin en etkin yolu meditasyon ve içe dönüş yöntemleridir.
Yoga ve Ayurveda geleneğinde, herşey üç guna (nitelik)'nın bileşiminden meydana gelmektedir. Guna'lar 7 ayrı tarzda ifade bulur.
- 1.Sattva
- 1. 2. Rajas
- 1. 3. Tamas
- 1. 4. Sattva/Rajas
- 1. 5. Rajas/Tamas
- 1. 6. Tamas/Rajas
- 1. 7. Rajas/Sattva
Guna'ların 20 Niteliği ve Dosha'lara etkisi:
- Ağır : Kapha + , VataPitta -
- Hafif : K - , VP +
- Yavaş : K + , VP -
- Keskin : K - , V +
- Soğuk : KV + , P -
- Sıcak : KV -, P +
- Yağlı : KP + , V -
- Kuru : V + , KP -
- Kaygan : KP + , V -
- Pürüzlü: KP - , V+
- Yoğun : K + , VP -
- Sıvı : KP - , V +
- Yumuşak : PK + , V -
- Sert : KP + , V -
- Statik : K + , VP -
- Hareketli : K - , VP +
- Ince : K - , VP +
- Kaba : K + , VP -
- Sisli : K + , VP -
- Net : K- , VP +
Kliniğimiz'de Ayurveda Doktorundan konsültasyon alarak Dosha'nızın ne olduğunu ve dengede olup olmadığını, buna göre de nasıl beslenip yaşayacağınızı öğrenebilirsiniz. www.dogaarinma.com