Syzygium aromaticum
- Türkçe Adı: Karanfil
- İngilizce Adı: Clove
- En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Aslen Molük adalarına özgü olan bu bitki, daha sonraları sıklıkla kullanıldığından dolayı Tanzanya, Madagaskar, Brezilya ve diğer tropik bölgelerde de yetiştirilmeye başlanmıştır. Medikal kullanımının yanı sıra yemeklerden sonra ağza aromatik bir tat vermesi, yiyeceklere hoş aroma vermesi ve çeşitli kozmetiklere koku vermesi amacıyla da sıklıkla kullanılmaktadır. Bitkinin koncasının kendine has keskin bir kokusu vardır.
Kullanılabilir Kısımlar: Özellikle bitkinin koncası ve koncasından elde edilen uçucu yağ kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra nadir de olsa bitkinin çiçek, yaprak ve gövde kısmı da medikal amaçlarla kullanılmaktadır.
İçeriğindeki Bileşenler: Uçucu yağ (öjenol, öjenil asetat, beta karyofilen vs..), flavonoidler (astragalin, isoquersetin, hiperosid vs..), triterpenler (oleanolik asit, krataegolik asit, maslik asit vs..), steroidler (beta sitosterol vs..) başta olmak üzere birçok bileşen içerir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Karanfil yağı oldukça yüksek miktarda öjenol içermektedir. Öjenol, bu bitkinin hafif anestezik (uyuşturucu) ve analjezik (ağrı kesici) özellikler kazanmasını sağlayan maddedir. Bu madde ayrıca platelet agregasyonunu (kandaki plateletlerin kümeleşerek bir araya gelmesi) ve tromboksan sentezini belli bir seviyeye kadar önleyerek kanı sulandırıcı ve pıhtılaşmayı önleyici aktivite gösterir.
Yapılan ilk araştırmalardan bazıları karanfilin içeriğindeki seskiterpen bileşenlerinin anti-kanser aktivite gösterebileceğini düşündürtmüştür. Diğer araştırmalardan elde edilen veriler ise karanfil bitkisinin, kemik iliğini ve karaciğeri kimyasal ajanlardan koruyarak toksisiteyi engelleyebileceğini akla getirmiştir.
Bitkinin içeriğindeki öjenil asetatın, antihistaminik (histamin sentezini engelleyen) ve antispazmodik aktivitesi (spazm önleyici) olduğu düşünülmektedir. (Bilindiği gibi histamin maddesi bazı alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasını sağlamaktadır)
Karanfil yağı, gram pozitif ve gram negatif bakterilerin çoğalmasını önleyerek antibakteriyel etkinlik göstermektedir. Bunun yanı sıra fungustatik etki (mantarların üremesini önleyici), antiviral etki (virüsleri inhibe edici etki) ve antihelmintik etki de (bağırsak helmintlerini yani parazitlerini öldürücü etki) göstermektedir.
Yapılan bazı çalışmalar karanfil ekstrelerinin insülinin etkisini taklit ederek insüline benzer aktivite gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. İçeriğinde karanfilin de yeraldığı birçok bitki ekstresinden hazırlanan bir preparasyonun, penil uyarım seviyesini yükselterek erken boşalmaya karşı etkili olduğu görülmüştür. Yapılan diğer bir araştırmada karanfil içeren ve topikal olarak şakaklara uygulanan bir kremin, başağrısını azalttığı görülmüştür. Ayrıca karanfil, anestezik özelliğinden dolayı yüzyıllardır dişağrısını dindirmek için de kullanılmaktadır.
Karanfil halk arasında,
- Dispepsinin (hazımsızlık) rahatlatılması ve sindirim sistemindeki gaz birikiminin giderilmesi için,
- Ekspektoran olarak (balgam söktürücü),
- Halitosise karşı (ağız kokusunu gidermek amaçlı),
- Mide bulantısı ve kusmayı önlemek amacıyla oral olarak (ağızdan alınarak) kullanılmaktadır.
- Karanfil yağı ise diyareyi durdurmak, vücuttaki fıtık oluşumlarına karşı ve başağrısını dindirmek için kullanılmaktadır.
Karanfilin halk arasında topikal olarak kullanıldığı (sadece etkilenen bölgenin üzerine uygulanarak kullanıldığı) durumlar ise şunlardır: - Dişağrısı ve diş çekimi sonrası oluşan alveolit (diş çekildikten sonra, çekilen dişin oluşturduğu boşluğun iltihaplanması) tedavisi
- Herhangibir vücut bölümünde oluşan ağrının dindirilmesi (diş ağrısı, baş ağrısı vs..)
- Ağız ve boğaz bölgesindeki iltihap oluşumunun tedavisi
- Diğer bazı bitkisel karışımlarla beraber erken boşalmanın önlenebilmesi için kullanılır.
- Karanfil, medikal kullanımının yanı sıra, yiyecek ve içeceklerde tat ve koku vermek için sıklıkla kullanılmaktadır.
- Bu bitki hoş kokusu ve faydalı etkileri nedeniyle sabunlar, dişmacunları, çeşitli kozmetikler ve parfümlerin içeriğine de katılmaktadır.
Etkili Olduğu Durumlar:
- Erken Boşalma: Erken boşalma sorunu olan bir grup erkeğin penis bölgesine, cinsel ilişkiden 1 saat önce, içerisinde karanfil ekstresi de bulunan bitkisel bir krem uygulanmıştır. Bu krem 1 saat bekletildikten sonra ve cinsel ilişkiye girmeden hemen önce yıkanmıştır. Sonuç olarak plaseboya kıyasla, cinsel ilişki süresinin belirgin oranda uzadığı tespit edilmiştir.
- Diş ağrısı: Karanfil yüzyıllardır halk arasında diş ağrısına karşı kullanılan bir bitkidir. Yapılan bazı klinik çalışmalar da karanfilin bu etkisini doğrulamaktadır. Ancak bu konuda kesin deliller elde etmek için daha fazla veriye ihtiyaç duyulmaktadır.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Farklı kaynaklarda karanfilin medikal amaçlı kullanımı için tipik bir dozaj miktarı belirlenmemiştir. Ancak bazı kaynaklarda günlük 2-5 gram miktarın yeterli olduğu yazılmaktadır.
Antiseptik ve tedavi edici ağız yıkama sularında genellikle %1-5 oranında karanfil yağı bulunmaktadır. Siz de evinizde bu şekilde bir ağız yıkama suyu hazırlayarak kullanabilirsiniz. Bu ağız yıkama suyu, kötü ağız kokusunun giderilmesinde de faydalı olacaktır. Diş hekimliğinde ise karanfil yağı seyreltilmeden kullanılabilmektedir. Diş çekimi sonrası oluşan alveolitin tedavisinde veya ağrıyan dişin köküne direk olarak karanfil yağı damlatarak kullanabilirsiniz. Eğer başağrısı için karanfil yağını kullanmak istiyorsanız, direk şakak bölgenize hafif masaj yaparak uygulayabilirsiniz.
Not: Karanfil yağını plastik kaplarda saklamayınız ve ışıktan koruyunuz!
Güvenlik ve Yan Etkileri: Karanfilin gıdalarda bulunan miktarının kullanımı oldukça güvenli kabul edilmektedir. Karanfilin ABD’deki gıdalarda kullanımı onaylanmış olup GRAS statüsündedir (güvenli). Karanfilin uygun miktarlarda ve uygun şekildeki medikal amaçlarla kullanımı da güvenli kabul edilmektedir.Karanfil goncası topikal olarak ve kısa dönemli kullanıldığında güvenli kabul edilmektedir. Erken boşalmaya karşı kullanılan SS Cream adlı ve içerisinde karanfil ekstresi de olmak üzere birçok bitki ekstresinin bulunduğu bir kremin güvenilirliği, yapılan bir klinik araştırma sayesinde gösterilmiştir.
Karanfilin aşırı kullanımının laktik asidoz (kandaki laktik asit miktarının normalden daha fazla artışı), dissemine intravasküler koagülasyon (yaygın damar içi pıhtılaşma), hepatik disfonksiyon (karaciğer fonksiyon bozukluğu) ve mukozal dokularda tahriş meydana getirebileceği düşünülmektedir. Fazla miktarda karanfil yağı yutmuş olan 2 yaşındaki bir çocukta, dissemine intravasküler koagülasyon (yaygın damar içi kan pıhtılaşması) ve karaciğer yetmezliği meydana gelmiştir. Aynı şekilde 7 aylık bir çocuğun yanlışlıkla fazla miktarda karanfil yağı yutması sonucu ise, vücudundaki elektrolit dengesinde bozukluk ve depresyon oluşumu gözlenmiştir.
Karanfil topikal olarak kullanıldığındaysa, nadir de olsa doku hasarına ve alerjik dermatite neden olabilir. Karanfil yağının ağız içinde uzun süreli ve tekrarlanan kullanımı diş etini tahriş edebilir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:
- Antikoagülan / Atiplatelet Bitkiler ve Gıda Takviyeleri: Teorik olarak karanfilin platelet agregasyonunu önleyerek kanı sulandırıcı etki gösteren bitkilerle beraber kullanımının, bazı insanlarda kanama riskini arttırabileceği düşünülmektedir. Bu bitkilerden bazıları: Melek otu, Danshen, sarımsak, zencefil, ginko biloba, zerdeçal, söğüt vs..
İlaçlarla Etkileşim:
- Antikoagülan / Atiplatelet İlaçlar: Karanfil yağı, öjenol isimli antiplatelet etkili bir madde içermektedir. Bununla beraber öjenolün bu etkisi, şimdiye kadar insanlar üzerinde görülmemiş ve kanıtlanmamıştır. Yine de bu özellik göz önüne alınırsa, karanfilin antiplatelet ilaçlarla beraber kullanımı teorik olarak kanama riskini arttırabilir. Bahsedilen antiplatelet etkili ve kanı sulandırıcı ilaçlardan bazıları: aspirin, klopidogrel (Plavix), dipridamol (Persantine), tiklopidin (Ticlid), warfarin (Coumadin), heparin vs..
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi:
- Kanama Bozuklukları: Karanfil yağı, öjenol isimli antiplatelet etkili bir madde içermektedir. Bu nedenle kanama bozuklukları görülen kişilerin karanfil yağı kullanmaları teorik olarak hastalığı şiddetlendirebilir.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983 ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek yazılmış olan bitkilerle ilgili çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Karanfilin German Commission E tarafından onaylanan kullanım durumları:
- Diş için analjezik (Diş ağrılarını yatıştırıcı)
- Ağız ve boğaz bölgesinin enflamasyonu (iltihaplanması)
Bilimsel Araştırmalar:
- Başağrısı: Yapılan bir klinik araştırma sonucu karanfil yağı içeren bir krem şakak bölgesine uygulandığında, gerginlikten kaynaklanan baş ağrılarını dindirici etkisi olduğu ortaya çıkmıştır.
57 baş ağrısından yakınan hastanın katıldığı bir klinik çalışmada, hastalar üç gruba ayrılarak farklı tedavi şekilleri uygulanmıştır. İlk grubun şakak bölgesine, içeriğinde karanfil yağı bulunan bir krem uygulanmıştır (1 saat içerisinde 3 kez uygulanmıştır). Diğer gruba ağrı kesici özelliğiyle bilinen klasik parasetemol içerikli bir ilaç verilmiştir. Bu ilaçta etkin madde olarak 1000mg parasetemol kullanılmıştır ve tek doz olarak verilmiştir. Üçüncü grup ise plasebo grubu olup, bu gruptaki hastalara nane yağı içerikli bir krem uygulanmıştır.
Çalışmanın sonunda hem parasetemol uygulanan gruptaki hastalarda hem de karanfil yağı içerikli krem uygulanan gruptaki hastalarda, başağrısı semptomlarında belirgin azalma görülmüştür. Bununla beraber, karanfil yağı uygulanan kişilerdeki başağrısı şikayeti, parasetemol uygulanan kişilerdeki başağrısı şikayetlerine göre çok daha hızlı iyileşme göstermiştir. Karanfil yağı içerikli kremin uygulandığı gruptaki başağrısı semptomları ise, plasebo grubuyla kıyaslandığında belirgin oranda iyileşme göstermiştir.
Ayurveda’da Kullanılan İsmi: Lavanga
Tadı: Acı
Kullanılan Kısımları: Kurutulmuş karanfil goncaları
Enerjetiği: Isıtıcı
Sindirim Sonrası Etkisi: Acı
Doshalar Üzerindeki Etkileri: Kapha ve Vata’yı azaltırken, Pitta’yı arttırmaktadır.
Genel Nitelikleri: Uyarıcı, ekspektoran (balgam söktürücü), karminatif (sindirim sistemindeki gaz ve şişkinlik problemlerini azaltıcı), analjezik (ağrı kesici), afrodizyak
Özellikle Etkilediği Dokular: Plazma, kas, kemik iliği, sinirsel dokular ve üremeyle ilgili dokular
Kullanım Alanları: Ayurvedada karanfil en çok soğuk algınlığı, öksürük, astım, hazımsızlık, dişağrısı, mide bulantısı, hıçkırık, larenjit ve faranjit gibi boğaz iltihapları, hipotansiyon (düşük tansiyon) ve kısırlık gibi hastalık ve şikayetlerin tedavisinde kullanılır. Karanfil özellikle mide ve akciğerler için çok etkili bir uyarıcıdır. Üşümeyi önleyerek lenf sistemini dezenfekte eder. Akide şekeriyle beraber kullanılan karanfil soğuk algınlığı ve öksürüğü dindirmede faydalıdır. Karanfilden elde edilen uçucu yağ güçlü bir analjeziktir (ağrı kesici). Bunun haricinde karanfil, hafif bir afrodizyaktır. Çok fazla kullanıldığında bazı kişilerde hipertansiyona ve enflamasyona neden olabilir. Ayrıca fazla kullanımı Pitta’yı aşırı derecede yükseltebilir.
Çince İsmi: Ding xiang
Genel Nitelikleri: Uyarıcı, mide bulantısını giderici, karminatif, ekspektoran (balgam söktürücü)
Etkilenen Organ Meridyenleri: Böbrek, dalak, mide
Kullanım Alanları: Sindirim sistemini ısıtarak sindirimi kolaylaştırır ve mide bulantısını önlemede etkilidir. Chi’nin düşmesine yardım eder. Geçmeyen hıçkırıkları dindirmede etkilidir. Karanfil ayrıca böbrekteri yang dengesini sağlar ve cinsel gücü arttırır.