Neden sıkıcı bir toplantıda zaman bir türlü geçmezken arkadaşlarınızla dolu harika bir partide su gibi akar? Filmlerdeki zaman yolcuları neden var oluşun bu temel sorusuna cevap verme zahmetine girmezler? Neyse ki bazı araştırmacılar bu soruyu sormuşlar ve artık bir cevabımız var.
Yeni araştırmaya geçmeden önce "yaklaşım motivasyonu” denilen bir fenomen hakkında biraz bilgi verelim. Herkesin bildiği üzere insanlar olumlu bir ruh halindeyken zaman hızlı geçerken olumsuz bir ruh halindeyken daha yavaş geçer. İşin aslı şu ki bu doğru değil, bütün olumlu ruh halleri aynı değil.
Örneğin tatmin ve sükunet duyguları "yaklaşım motivasyonu” olarak yüksek bir değere sahip değil, bu yüzden zaman bu duyguların içinde uçup gitmez. Ne var ki arzu ve heyecan duyguları zamanın daha hızlı geçmesine neden olur, çünkü yaklaşım motivasyonları yüksektir, yani insanların bu duygular içinde bir şeyi başarmak isterler. Araştırmanlar zamanın hızlı geçmesine neden olan şeyi yaklaşım motivasyonu olduğunu söylüyorlar.
Bu araştırmanlar tarafından yapılan ilk deneyde insanlara kısa zamanlı (400 milisaniye) veya uzun zamanlı (1600 milisaniye) sürelerle resimler gösterilmiştir. Bu resimler ya nötür (geometrik şekiller) ya da yaklaşım motivasyonu düşük (çiçekler) veya yüksek (lezzetli tatlılar) imgeler içermektedir. Deneklere resimlerin uzun mu yoksa kısa süreli mi gösterildiği sorulur.
Yaklaşım motivasyonu düşük olan nötr nesnelerin yüksek yaklaşım motivasyonlu olanlara göre daha uzun süreli gösterildiği cevabı verilir. Yani yüksek yaklaşım motivasyonu düzeyleir zamanın daha hızlı geçtiği hissini yaratmaktadır.
Üstelik denekler henüz yemek yemişken gösterilen resimler daha uzun süreli kalmış hissini yaratmıştır, çünkü daha az arzu vardır. İkinci bir araştırmada insanlara daha sonra yiyeceklerini umdukları tatlıların resimleri gösterildiğinde bu resimlerin daha kısa süreli gösterildiği izlenimi yaratılmıştır. Yani zamanın hızlı geçtiği algısı genel bir olumlu duygu ve heyecandan ziyade bir şeyi istemek veya bir şeyin peşinde olmakla ilgili. Hafızanız ve dikkatiniz ilişkili olmayan duyguları ve düşünceleri dışarıda bıraktığı zaman,y zaman daha hızlı geçer görünmektedir. Motivasyonunuz su, yiyecek veya arkadaşlık gibi temel ihtiyaçlara odaklandığı zaman bu durum daha belirgin olmaktadır.
Olumlu duygular zamanın hızlı geçmesine neden olmaktadır, ama ancak arzu ettiğıiniz bir şey sizi heyecanlandırıyorsa veya onun peşindeyseniz. Bu durumu lehine kullanabilirsiniz. Sıkıcı bir aylık toplantıda hiçbir şey yemeden uzun saatler geçirecekseniz, toplantı sonrası için harika bir atıştırmalık hayal edin. Böylece zamanı hızlandırabilirsiniz, ama buna garanti veremeyiz, çünkü zaman yolcuları bile zamanı hızlandıramıyorlar.