Hücreler, kendi DNA’larını yenileyebildikleri sürece genç kalır. Bu, telomerlere, yani her kromozomun sonundaki proteinlere bağlı. Ama hücre her çoğaldığında telomerleri kısalır. Yaşlanan birkaç hücre sorun değil. Ama şimdi şaşırtıcı yeni bir çalışma gösteriyor ki çok sayıda kısa telomerli hücresi biriken insanların ölümcül kanser riski fazlasıyla yüksek.
Telomer uzunluğunun ilk üçte birlik kısmındaki insanlara kıyasla, sonuncu üçlükteki kişilerin kanser riski üç kat daha yüksek. Orta üçlükteki kişilerin kanser riskiyse, en uzun telomerlere sahip insanlardan iki kat daha yüksek.
Avusturya’daki Innsbruck Tıp Üniversitesi araştırmacıları, "Dikkate değer bir şekilde, telomer uzunluğu mide, akciğer ve yumurtalık kanserleri gibi yüksek ölüm oranlarına sahip tek tek kanserlerle bilhassa bağlantılıydı ama daha iyi tahminlere bağlı tümörlerde durum pek böyle değildi,” diyorlar.
Telomer uzunluğu en düşük olan üçlükteki kişilerin kanserden ölme ihtimali, en yüksek üçlüktekilerden 11 kat daha fazlaydı.
10 yıl boyunca, araştırmacı ekip tıbbi tedavisini aynı yerel hastanede gören 787 Bruneck (İtalya) sakinini izledi. 40 ila 79 yaşlarındaki sakinlerin hepsi, çalışmanın başında kansersizdi. 10 yıl sonra, çalışmanın 92 katılımcısında kanser ortaya çıktı.
Araştırmacılar, düzenli aralıklarla, her katılımcının beyaz kan hücresindeki ortalama telomer uzunluğunu hesapladı. Bu, bir dizi ilginç olguyu oraya çıkardı.
- Erkeklerin kadınlardan daha kısa telomerleri vardı.
- Kısa telomer uzunluğu şeker hastalığı, kronik enfeksiyon ve daha az fiziksel etkinlik riskiyle bağlantılıydı.
- Kısa telomer uzunluğu mesane, akciğer, karaciğer ve baş-boyun bölgesi kanseri (Hodgkin dışı lenfoma diye de bilinir) riskinin artmasıyla bağlantılıydı.
- Kısa telomer uzunluğu meme veya kolon kanseriyle bağlantılı değildi.
Neler oluyor?
Araştırmacılar, kısa telomer uzunluğunun kişiye, çok daha yaşlı bir bireyin kanser riskini verdiğini hesapladı. Kısa telomer uzunluğunun yaşlanan bağışıklık sistemine işaret ettiğini de ileri sürdüler.
Dahası, araştırmacıların varsayımlarına göre, kısa telomerli hücreler, umutsuzca telomer uzunluğunu eski haline getirebilmeye girişerek enzim telomerazını etkinleştirebilir. Bunu yaparken bu hücreler kendilerini kazara tümör hücrelerine dönüştürebilir.