Belirtiler ağır metalin doğasına, miktarına ve yutularak mı yoksa solunarak mı vücuda girdiğine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ağır metali ağız yoluyla alan hastalarda; kramp, bulantı, kusma, ishal, mide ağrısı, baş ağrısı, terleme, ağızda metalik tat gibi şikayetler görülebilir.
Cıva, eğer deriye temas ettiyse ciltte yanıklara yol açabilir ve solunan cıva buharı akciğerlerde şiddetli iltihaba neden olabilir. Kurşun, kurşun tozu biçiminde solunmuşsa uykusuzluk, baş ağrısı, cinnet ve kasılmalar görülebilir. Ciddi ağır metal zehirlenmesi vakalarında hastalar bilişsel, motor ve dil becerilerinde belirgin bozulmalar sergileyebilir.
Teşhis
Ağır metal zehirlenmesi kan, idrar ve dışkı testleri ile saç ve doku analizleri ya da röntgen kullanılarak saptanabilir. Buna karşın ağır metal zehirlenmesi, ilk aşamada fazla belirti vermediği için gözden kaçırılabilir. Doktorun, hastanın öyküsünü, mesleği ile ilgili özel vurgular yaparak eksiksiz biçimde dinlemesi gerekir.
Çocuklarda, kandaki kurşun seviyesinin 80 mcg/dL’den yukarıda olması genellikle kurşun zehirlenmesini gösterse de, önemli ölçüde düşük seviyelerde (>30 mcg/dL) etkilenen çocuklarda, zeka geriliği ve diğer bilişsel/davranışsal sorunlara neden olabilir. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, çocuklarda kandaki kurşun seviyesinin 10 mcg/dL ya da üstü olmasını endişe verici bulmaktadır. Yetişkinlerde kurşun zehirlenmesi belirtileri arasında, kandaki kurşun seviyesi birkaç hafta boyunca 80 mcg/dL’nin üzerinde olması gösterilebilir. Kandaki cıva seviyesinin ise 3.6 mcg/dL’yi aşmaması gerekirken, idrardaki cıva seviyesi de 15 mcg/dL’yi geçmemelidir.
Cıva zehirlenmesi belirtileri, cıva seviyesi kanda 20 mcg/dL’yi ve idrarda 60 mcg/dL’yi geçtiğinde görülebilir. Bazı otoriteler vücuttaki cıva seviyelerinin saptanması için saça test yapılmasını önermektedir. Buna karşın, 2008’den itibaren bu tür testlerin değerinin tartışmalı olduğuna inanılmaktadır.
Arsenik kandan çok çabuk ayrıldığı için, kandaki arsenik seviyeleri teşhiste çok da yararlı olmamaktadır. İdrardaki arsenik (herhangi bir deniz mahsulü yemeden geçirilen 48 saatten sonra 24 saatlik idrar toplama ile ölçülür), arsenik zehirlenmesi bulunan kişilerde 50 mcg/dL’yi geçebilir. Röntgen, bu maddelerin midede bulunup bulunmadığını ortaya çıkarabilir (çünkü bu metal de röntgen ışınlarını geçirmez). Arsenik, aynı zamanda maruz kalınan zamanı takip eden aylar süresince saç ve tırnaklardan da tespit edilebilir.