Buteyko Yöntemi - Nedir

Daha az sıklık ve miktarda nefes alınmasıyla hastalıkları önleyen ve tedavi eden bir yöntemdir.

Buteyko Yöntemi

Aynı zamanda Buteyko Yöntemi ya da Buteyko Nefes Tekniği adı verilen Buteyko, hava yolundaki büzülmeleri azaltan nefes egzersizlerine dayalı bir astım yönetimi yöntemidir. Terapi, akciğerlere hava alınmasını yavaşlatmak ve azaltmak üzere tasarlanan, öğrenilmiş nefes tekniğidir. Zaman içinde, astım gibi hastalıkların belirtilerini ve şiddetini azaltacağı düşünülür. Yüzeysel, kontrollü nefes alma tekniğinin, aşırı solunum adı verilen hiperventilasyonu önlediğine inanılmaktadır.

Bir kişi hiperventilasyon durumda derin ve çabuk nefes alır. Bu, kandaki karbondioksit seviyesinin çok düşük hale gelmesine neden olabilir. Hiperventilasyon durumunda karbondioksit seviyesini yeniden eski haline getirmenin tıbbi olarak kabul edilen yöntemleri arasında, yavaş ve derin nefesler almak, bir gevşeme tekniği uygulamak ya da 5 ila 15 dakika süreyle bir kese kağıdı içinde nefes almak yer alır. Astım, hava yollarında iltihap üreten bir durumdur. İltihap kişinin toz, alerjenler ve stres gibi tetikleyicilere reaksiyon göstermesine neden olur. Tetikleyiciler hırıltı, öksürme ve nefes almada zorluk gibi belirtiler üreten bir reaksiyona yol açar.

Buteyko’ya göre, astımlı kişiler bir atak sırasında astımı olmayan kişilerden yaklaşık iki kat hızlı nefes alır. Buteyko yöntemi, nefes modelini düzeltmeyi ve böylelikle vücuttaki CO2 (karbondioksit) ve hücresel oksijenlenme düzeyini korumayı hedefler. Buteyko, tekniğin dikkatle ve tutarlı bir şekilde uygulanması ile insanların nefes modellerinin yeniden eğitilmesinin ve genellikle de belirtilerin iyileştirebilmesinin mümkün olduğuna inandırmıştır.

Better Nutrition’ın 2008 Şubat sayısında, Emily Kane bu yöntemin, bir astım krizi yaklaşırken kese kağıdı içinde nefes almaya "bir bakıma benzediğini'' yazmıştır. Buteyko yöntemi aşırı nefes alma kötü alışkanlıklarını yok edip yerine "azaltılmış nefes” de denilen yavaş ve sığ nefes alma alışkanlıklarını kazandırmaya çalışır. Özellikle üst bedenin duruşuna ve gevşemesine önem verilir. Doğru nefes tekniği, nefes alma sırasında göbek ve alt kaburga kafesinin yavaşça dışarı doğru ve serbest nefes verme esnasında ise içeriye doğru hareket ettiği nefestir. İnsanlar bu yöntemle, egzersiz ve uyku sırasında dahi, mümkün olduğu kadar ağız yoluyla nefes almaktan kaçınmayı ve burun deliklerinden nefes almayı öğrenir.

Azaltılmış nefes çalışması esnasında, nabız bir geri bildirim sinyali olarak takip edilir: sığ ve verimli nefes nabız ve kalp hızını azaltır. Yöntem öğrenilirken kontrollü nabız denilen sürece dikkat verilir, kontrollü nabızda solunum durur, nefesin duraksama süresi kaydedilir ve pratik yoluyla bu süre uzatılır. Doğru Buteyko nefesinde, kontrollü nabız sürecini beden 40 ila 60 saniye kadar sürdürebilir. Astım hastaları için bu kontrollü duraksama, genellikle 5 ila 15 saniyedir. Ancak, bu eğitim tekniği üzerine çalışanlar kontrollü duraksamayı daha da uzatabilirler. Teknik etkin biçimde uygulandığında azaltılmış nefes alışkanlık haline gelir, Buteyko savunucuları bunun daha az alerjen solunmasını sağladığını ve hava yollarının daha nemli kaldığını ve daha az tahriş olduğunu iddia eder. Bu tekniği savunanlar, mukus ve histamin üretiminin düştüğüne, iltihaplanmanın azaldığına ve solunumun kolaylaştığına inanır.
Buteyko yöntemi adını onu geliştiren kişi olan, Rus bilim adamı Konstantin Buteyko’dan almıştır. 1950’lerde Buteyko, Moskova’da hem hasta hem de sağlıklı kişilerin nefes alışkanlıkları üzerine çalışmalarla ilgilenmiştir. Bu ilgi alanı Moskova’daki First Medical Enstitüsü’nde öğrenciyken başlamıştır. Hastaları gözlemlemekle ilgili bir ödev sırasında, Buteyko çok hasta olan veya ölüme yaklaşan kimselerin daha derin nefes alma eğiliminde olduğunu fark etmiştir. Buteyko Education and Training Centre’ın internet sitesine göre, Buteyko nefes almadaki artışı kaydederek, "hastanın ölmesine kaç gün ya da saat kaldığına dair bir prognoz oluşturulabileceğini” keşfetmiştir. Buteyko’nun buluşu onda, kişinin solunumunun sağlığını nasıl etkilediğine dair hayatı boyunca sürecek bir ilgiye yol açmıştır. 1952’de mezun olduktan sonra, Buteyko’nun araştırmasına sağlıklı insanların derin nefes aldıklarında ne olduğuna dair bir çalışma da dahil edilmiştir. Hipertansiyon hastası olan Buteyko’nun kendisi de bir denek olmuştur. Buteyko aşırı solunumun bazı tıbbi durumların nedeni olabileceğini kuramsallaştırmıştır. Solunumunu yavaşlatmış, baş ağrısı ve hızlı kalp atışı gibi hipertansiyon belirtilerinde azalma olduğunu fark etmiştir.

Buteyko uzun dönemli aşırı solunumun vücutta dengesizliğin nedeni olduğu sonucuna varmıştır. Bu alışkanlığa ise ‘‘gizli hiperventilasyon’’ adını vermiştir. Profesör Buteyko solunum rahatsızlıkları olan hastaları, onlara daha yüzeysel ve yavaş solunum alışkanlıkları kazandırarak iyileştirebileceğini iddia etmiştir. Aynı zamanda aşırı solunum mekanizmasının vücut üzerindeki negatif etkilerine dair bilimsel çalışmalar da yürütmüştür.

Buteyko aşırı solunumun vücuttaki, özellikle de akciğer ve kan dolaşımındaki karbondioksit seviyelerinde dengesizliğe neden olduğunu öne sürmüştür. Bu ise sırasıyla kandaki oksijen seviyelerini değiştirirken hücrelerin aldığı oksijen miktarını da azaltmaktadır. Vücuttaki asitlilik/alkaliklik oranı da solunum alışkanlıklarından ve CO2/O2 konsantrasyonundan etkilenebilmektedir. Buteyko zaman içerisinde hiperventilasyon solunumun, dolaşım ve sinir sistemleri de dahil vücudun sistemlerinde gerilim yaratabileceğine inanmıştır.

Buteyko’ya göre, astım gibi solunum güçlükleri aşırı solunumun belirtileridir. Ayrıca, çoğu hastalığı da vücudun aşırı solunuma karşı verdiği tepki olarak görmüştür. Buteyko aşırı solunumun insanların sonradan öğrendiği kötü bir alışkanlık olduğuna inanır. Rus toplumunda derin solunumun vücut ve sinirler için iyi olduğu yönündeki baskın inancı örnek gösterir. Hatalı solunum alışkanlıklarına, sindiriminde metabolizmanın hızlanmasını ve dolayısıyla da daha derin solunumu gerektiren aşırı protein tüketiminin neden olduğunu belirtir. Hatalı solunumun diğer nedenleri arasında ise stres ve hareketsiz yaşam tarzı yer alır.

Buteyko hiperventilasyona bronşiyal spazmlar, aşırı mukus salgısı, sinir problemleri, sersemlik, baş ağrısı ve alerjiler gibi belirtilerin neden olduğunu iddia eder. Ayrıca aşırı solunumun doğrudan astım, hipertansiyon, kalp hastalıkları, inme, hemoroit ve egzama gibi pek çok hastalıkla doğrudan bağlantılı olduğunu ileri sürer. Buteyko’nun tıp felsefesine göre eğer bir hekim hastalığın nedenini saptayamıyorsa o hekimin hastayı iyileştirmeye hakkı yoktur. Yalnızca hastalığın kökenini keşfettikten sonra iyileştirmeye başlamak mümkün olacaktır.

Buteyko için derin solunum pek çok hastalığın nedenidir. Hiperventilasyonu, sağlıklı nefes alışkanlığı ile kolayca yer değiştirebilen zararlı bir alışkanlık olarak görür. Solunum alışkanlıklarını yeniden koşullandırmak üzere bir teknik geliştirmiş ve söylendiğine göre bu teknikle bazı hastalıkları ve tıbbi durumları iyileştirmede başarı göstermiştir. 1 Ocak 1967’de binden fazla kişi tedavi edilmiş ve bildirildiğine göre astım, hipertansiyon ya da angina hastalıkları iyileştirilmiştir. 1980 yılında yapılan bir çalışma 1968’deki bir denemenin başarısını doğrulayana kadar Buteyko’nun yöntemi Rus tıp camiası tarafından reddedilmiştir. Daha erken bir denemede ise 46 kişinin Buteyko tedavisi ile iyileştiği rapor edilmiştir. Buna karşın hastalıkları hakkındaki detaylar mevcut değildir.

1990’larda, Buteyko’nun öğrencisi Alexander Stalmatski, Buteyko’nun yöntemini uygulayacak kişileri eğitmek üzere Avustralya’ya gitmiştir. Avustralya’da altı yıl kalmış ve sonrasında bu tekniği İngiltere’ye götürmüştür. 2000’lerin başında, en çok Buteyko uygulayıcısı Avustralya ve İngiltere’deydi. Yöntemin aynı zamanda Birleşik Devletler, Kanada, İrlanda ve Yeni Zelanda da dahil birçok ülkede uygulayıcısı mevcuttur.

Buteyko yöntemi astım gibi hastalıklar için tedavi edici olarak değil, hastalıkları yönetmeye yardımcı bir teknik olarak tavsiye edilir. Buteyko Education and Training Centre adlı merkezin internet sitesinde bu yöntem; insanların uyacağı tekniklerle birlikte "nefesle ilgili bir dizi ders”, olarak tanımlanmaktadır. Bu yöntem artık diyet içermemektedir. 
Buteyko nefes tekniği astım ve nefesle ilgili diğer hastalıklara çare arayan yetişkin ve çocuklar için ilaçsız bir yöntemdir. Astım gibi bir hastalık tanısı konmuş kişiler, bu yöntemi solunumlarını kontrol altında tutmak ve muhtemelen ilaç alımını azaltmak için kullanır. Yöntem aynı zamanda bronşit, alerji, rinit ve uyku apnesi gibi solunum hastalıkları için de kullanılmaktadır.
Buteyko yöntemini öğrenmek isteyen insanlar sertifikalı bir uygulayıcısı ya da kurs bulmaya teşvik edilmektedir. Uygulayıcılar bireysel ve grup dersleri verir, kurs süresi 8 ila 12 saat arasında değişir. Ayrıca evde Buteyko öğrenmek isteyen insanlar için tekniğin adım adım anlatıldığı kitaplar, videolar ve DVD'ler de vardır.
Bir Buteyko programına başlamadan önce kişi hekimine veya sağlık uzmanına başvurmalıdır. Buteyko tekniğini öğrenen astım hastaları ilaçlarını kullanmaya devam ederler ancak doktorlarının gözetimi altında olmak kaydıyla, dozlarında azalma gerçekleştirilebilir.

Buteyko yöntemine ilişkin istenmeyen bir yan etki rapor edilmemiştir.
Buteyko yöntemi, Avustralya ve İngiltere’de, Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğundan daha yaygındır. Yöntem üzerine bilimsel çalışmalar henüz sonuçlanmamıştır. Buteyko’nun ilaç ihtiyacını azaltmaya yardımcı olduğuna dair bazı göstergeler vardır, ancak teknik akciğer fonksiyonuna yardımcı görünmemektedir. Dahası 2000'li yıllarda Buteyko etkileri üzerine yapılan araştırmalar farklı sonuçlar üretmiştir.

Araştırmalar arasında Journal of the New Zealand Medical Association’ın 2003 Aralık sayısında yayınlanan bir çalışma da yer alır. Bu rasgele çalışmada 18 -70 yaş arasındaki, Buteyko Nefes Tekniği öğretilmiş olan 34 astımlı kişi kontrol grubu ile karşılaştırılmıştır. 6 ay sonra, araştırmacılar Buteykonun güvenli ve etkili bir astım yönetim tekniği olduğunu ve daha fazla araştırılması gerektiği sonucuna varmıştır.

Thorax’un 2006 Ağustos sayısında New South Wales, Sydney Üniversitesi’nde yapılmış bir çalışma hakkında veriler yayınlanmıştır. 57 astım hastası ile yapılan araştırmada iki nefes egzersizi karşılaştırmıştır: burundan sığ nefes ve spesifik olmayan vücut egzersizleri. İki haftalık bir öğrenme sürecinin ardından, katılımcılar günde iki kez ve 30 hafta boyunca ihtiyaç oldukça egzersizlerini yapmıştır. Araştırmacılar nefes egzersizlerinin hafif astımı olan kişiler için yararlı olabileceği sonucuna varmıştır. Ancak, sığ nefesin üst vücut egzersizleri karşısında bir üstünlüğü olduğuna dair hiçbir kanıt bulunamamıştır.

Yorumlar

© 2013 alternatifterapi.com Tüm hakları saklıdır.

Eleman Türkiye