Refleks Noktaları
Manuel terapilerde, vücudun bir bölümü görünmez bir bağla başka bir bölgeyi etkiliyorsa buna refleks denir. Refleks sözcüğü, Latince ‘yansımak’ anlamına gelen ‘reflectere’ sözcüğünden türemiştir. Belli bir uyarı etkisiyle düşünme sürecinden önce oluşan refleks sinir sisteminin bir olayıdır. Merkezi sinir sisteminin işleyiş yasalarına göre refleksin ana özelliği aynı türden uyarılara hep aynı tepkinin verilmesidir.
Vücudumuzda da bir noktaya dokunduğumuz zaman başka bir bölgeyi etkilememiz mümkündür. Bedenin farklı bölgeleri birbirine sinirler, kan damarları ve meridyenlerle bağlıdır. Bu iletişim ağından dolayı görünürde birbirine bağlı olmayan farlı parçalardan sadece birine dokunarak ya da masaj yaparak diğerlerini de uyarabiliriz.
Nörolenfatik Refleksler
1930’yıllarda bir osteopath olan Frank Chapman, vücudumuzda lenfatik drenajı etkileyen ve lenf sıvısının ilgili organlara, salgı bezlerine akmasını saplayan bazı refleks noktaları olduğunu keşfetti. Bu noktalara masaj yaptı ve sonuçları değerlendirdi. Çalışmaları sonucunda, kaburgalar arasındaki boşlukta yer alan lenfoid dokusu üzerinde bazı alıcıların olduğunu buldu. Daha sonra aynı refleks noktalarının bacaklar ve kollar gibi vücudun diğer bölgelerinde de olduğunu tespit etti. Bu noktalar lenf damarları, lenf bezeleri ya da salgı bezleri değildir. Bu noktalar, lenf akımını değiştirebilen nörolenfatik refleks noktalarıdır. Bu noktaları ve nasıl kullanıldıklarını anlamak için önce lenfatik sistem hakkında biraz bilgi edinmenin faydası olacağını düşünüyorum.
Lenf Sistemleri
Lenf sistemi vücudumuzdaki dolaşım sisteminin bir parçasıdır. Damarlar, lenf bezeleri ve kılcal damarlardan oluşur. Kan dolaşımından farklı olarak vücudumuzda bulunan ikinci dolaşım sistemidir. Lenfatik damarlar içindeki protein bileşenlerinden oluşan sıvıya lenf adı verilir. Kana benzer ancak rengi kırmızı değil, renksizdir. İçinde yoğun miktarda lenfosit (akkan) bulunur.
Kan dolaşım sisteminde kanın damarlardaki dolaşımını sağlayan pompa görevi kalbe aittir. Lenf sistemindeyse sıvının damarlarda hareketini sağlayan böyle bir pompa yoktur. Lenf sıvısının damarlarda hareket etmesini sağlayan şey, kasların kasılmasıdır. Uzun süre hareketsiz kalındığında, özellikle ayaklarda meydana gelen şişmelerin nedeni de bununla ilgilidir.
Doku ve hücrelerdeki yabancı maddeleri, ölü ve yıpranmış hücreleri, bakteri ve mikropları uzaklaştırmak, kaybedilen proteinlerin bir kısmını tekrar dolaşıma kazandırmak, doku sıvısı ile kan sıvısının dengede kalmasını sağlamak, bağırsaklarda emilen yağ asitleri, gliserol, A, D, E, K vitaminlerini dolaşıma katmak ve vücudun savunma sistemine destek olmak lenf sisteminin görevleri arasındadır.
Nörolenfatik Masaj
Nörolenfatik refleks noktalarının uyarılması, vücutta lenfatik sistemi destekleyen mekanizmayı harekete geçirir. Bu noktaları, lenfatik akımı yükseltip alçaltabilen düğmeler olarak düşünebiliriz. Nörolenfatik refleks sistemi, sempatik sistem ve omurgada yer alan sinirlerle lenf akımını uyarır. Bu sistemin işleyişine sinirler de dahil olduğu için vücudun tüm iletişim sistemi kapsanmış olur.
Refleks noktalarının aktif hale gelmesiyle zayıf olan kaslar da buna hemen tepki gösterir ve dirençlerinin güçlendiği gözlenir. Bu değişimlere neden olan şey lenf akımının kendisi değil, vücuttaki iletişim ağındaki blokajların kaldırılmasıdır. Sistemdeki tıkanıkların açılmasına tüm beden cevap verir ve bu da vücuttaki iletişimin temiz ve kusursuz bir şekilde akmasını sağlar.
Refleks noktalarını elle kontrol ederek sinüslerin, kalın bağırsağın, akciğerlerin ve bronşların ne kadar toksik ve tıkalı olduğunu anlamamız mümkündür. Aktif refleks noktaları genellikle çok hassastır. Bu hassasiyetin derecesi lenfatik blokajın ne yoğunlukta olduğunu gösterir. Aktif olan noktalar, dokunulduğunda süngerimsi bir yapıda ve bezelye büyüklüğünde hissedilir. Vücuttaki tüm nörolenfatik refleks noktalarının uyarılmasıyla lenfatik tıkanıklık büyük ölçüde temizlenmiş ve noktalardaki acı azalmış olur.
Lenfatik Drenaj Masajı
Lenfatik sistemle ilgili olarak kullanılan bir diğer teknik ise lenfatik drenaj masajıdır. Lenfatik drenaj, fiziksel tedavide uygulanan özel bir masaj tekniğidir. Bu masaj tekniğinde çok hafif bir baskı uygulanır ve deri üstündeki hareket, lenf bezlerine doğru yapılır. İzlenen yön ve kullanılan baskı çok önemlidir. Seans, eğer tek bir bölge üzerinde çalışılıyorsa 30 dakika, tüm vücut üzerinde çalışılıyorsa 2 saat kadar sürebilir. Bu süreler terapistin uyguladığı programa göre değişiklik gösterebilir.
Bu teknikle lenf ve dokular arası sıvının dolaşımı aktif hale getirilir, lenf drenaj terapisi bağışıklık sisteminin ve vücudun rahatlamasını sağlayan, vücudu yenileyen parasempatik sinir sistemini uyarır. Aynı zamanda ağrı kesici ve spazm giderici etkileri de vardır. bilimsel belgelerle işlevselliği ispatlanmış bu teknik yurt dışında bir çok hastanede uygulanmaktadır.
Lenfatik masaj, masaj terapistlerinin öğrenmesi gereken ilk tekniklerden biri olmalıdır. Böylece pratisyen belli bir ritme, derinliğe, istikamete doğru iç organlar üzerinde, dokularda ve hatta sinir sisteminin üzerinde çalışabilmeye alışır. Çalışma kendi içinde göğüs, karın ve pelvik bölge olmak üzere farklı prosedürlere ayrılır.
Lenfatik drenaj teknikleri vücutta bulunan diğer sıvılar üzerinde de etkilidir. Bunlardan bazıları eklemlerdeki sinoviyal sıvı, beynin odacıkları ve göz boşluklarındaki sıvılardır.
Romatizma hastaları üzerinde çalışırken önce şişlik olan eklemdeki sıvı hareket ettirilir. Böylece bölge temizlenmiş ve eklem üzerindeki baskı kalkmış olur. Bundan sonra eklem disfonksiyonu üzerinde çalışılır ve ekleme hareket kabiliyeti kazandırılmış olur.
Lenfatik drenaj masajı, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun hastalıklara direncini arttırır. Cildin görüntüsünde ve şişliklerdeki iyileşme anında göze çarpar. Hamilelikte oluşan şişliklerde korkmadan uygulanabilir. Kırık, burkulma ve spor sakatlanmalarında vücudun kendini iyileştirme mekanizmasını olumlu etkiler.
Akut iltihaplanma, kötü huylu tümör, kalp rahatsızlıkları, regl dönemleri, diyabet, kanser, böbrek ve tiroit gibi sorunlarda kullanılması sakıncalı olabilir, önce bir doktora başvurulmalıdır.
Tüm bu tekniklerin yanı sıra lenfatik sistemin sağlıklı bir şekilde korunması için düzenli egzersiz şarttır!